بانک مرکزی الزامات و فرآیندهای اجرایی تکالیف قانونی مربوط به انسداد وجوه حساب های بانکی متعلق به صادرکننده چک های برگشتی و نحوه رفع انسداد وجوه مسدود شده به شبکه بانکی ابلاغ شد.
به موجب بخشنامه شماره 62078/02 مورخ 21/3/1402 در خصوص نحوه پوشش کسری مبلغ چک توسط صادرکننده چک برگشتی؛ بر اساس بررسی های انجام شده و مکاتبات واصله، در حال حاضر در حال اجرای تکالیف قانونی در خصوص انسداد وجوه حساب بانکی متعلق به صادرکننده چک های برگشتی و نحوه رفع انسداد وجوه بلوکه شده در اجرای دستورات/نظرات/ اجرائیات دریافتی از مراجع ذیصلاح قضایی و ثبتی. رویه واحدی در شبکه بانکی کشور وجود ندارد.
الزامات و فرآیندهای پیاده سازی
بر این اساس و برای اتخاذ رویه واحد در این زمینه، لازم است الزامات و فرآیندهای اجرایی به شرح زیر اجرا شود:
1- در صورت مسدود شدن مبلغ حساب های بانکی صادرکننده چک برگشتی توسط سامانه چک و متعاقباً دریافت دستور/نظر/مجری مراجع ذیصلاح قضایی یا ثبت نام مبنی بر رفع انسداد وجوه مسدود شده در خصوص معینی. چک، اثر بد حذف نشده است و پرداخت به ذینفع. دارنده نهایی چک، بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی باید مستقیماً و بدون دخالت سامانه مسدودکننده، مبلغ مسدود شده را رفع انسداد و به ذینفع پرداخت و یا به حساب بانکی معرفی شده از سوی مراجع مذکور طبق مفاد دستوری واریز کند. /نظر/مجری.
متعاقباً با توجه به درخواست صادرکننده چک از بانکی که نزد وی دارای حساب جاری است، در چارچوب موارد مذکور در تبصره (3) ماده (5) قانون صدور چک، اثر سوء آن از چک برگشتی
2- چنانچه در دستور/حکم/اجرایی مراجع قضایی و ثبتی مبنی بر رفع انسداد وجوه مسدود در خصوص چک معین، آثار سوء رفع یا ذینفع معین و یا پرداخت مشخص نشده باشد. به شخصی غیر از صاحب نهایی چک. بر اساس موازین قانونی مربوطه از جمله قانون اجرای احکام مدنی، بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی باید با هماهنگی حوزه قانونی ذیربط به مراجع مذکور اعلام کند که «حساب وجوه … در اجرا. بند (ب) ماده (5) قانون صدور چک مکرر و به منظور تأمین حق ذینفع چک شماره … هـ مسدود شده است.»
3- در صورت تقدم انسداد حساب توسط سامانه ماهچک بر دستور/نظر/مجری دریافتی از مراجع ذیصلاح، بسته به زمان وصول سفارش/نظر/مجری به بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی. و یا اعلام وضعیت در سامانه های مربوطه در خصوص توقیف حساب، این امر باید توسط بانک/موسسه اعتباری غیربانکی با هماهنگی حوزه قانونی مربوطه به مراجع ذیصلاح اعلام شود.
4- در رابطه با بندهای دو و سه، در صورت اصرار مرجع قضایی یا ثبتی بر اجرای دستور/حکم/مجری، بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی موظف است مستقیماً و بدون دخالت سامانه پیشخوان نسبت به اجرای حکم اقدام کند. دستور/قضاوت/اجرا. با هماهنگی حوزه حقوقی مربوطه مراتب را به مراجع ذیربط اعلام نمایید.
5- در صورت رفع انسداد وجه مسدود شده در حساب های بانکی به شرح بندهای فوق (به استثنای پرداخت کل وجه چک به ذینفع به شرح بند اول) مبلغ پرداختی از حساب مذکور همچنان در سامانه ماهچک مسدود تلقی می شود.
اما طی رفع اثر منفی چک برگشتی، پس از تماس با سرویس رفع انسداد توسط محچک برای حساب مذکور، کد خطای شماره 14 با عنوان «مشخصات کلیدی به صورت آفلاین اعمال شده است» توسط بانک عامل ارسال می شود.
در این صورت سامانه چک با فرض رفع انسداد حساب بر اساس دستور/رای/اجرای واصله از مرجع قضایی یا ثبتی، روند برنامه ریزی شده را ادامه داده و مبالغ مسدود شده را در سایر حساب های صادرکننده چک رفع انسداد می کند.
شایان ذکر است اجرای الزامات فوق الذکر و سایر ضوابط مقرر در بخشنامه شماره 62078/02 مورخ 21/03/1402 باید به نحوی باشد که در نتیجه منافع ذی نفعان مهچک مورد توجه قرار گیرد. سیستم قبلاً مبلغ موجود در حساب جاری را مسدود کرده بود تا حفظ شود.
ضمناً مؤسسه اعتباری باید مستقیماً و بدون دخالت سامانه چک نسبت به رفع انسداد مبلغ مسدود شده توسط سامانه مذکور اقدام و در عین حال کل مبلغ چک را به مدت یک سال مسدود و سپس اثر بد چک را رفع کند. .
بر این اساس بانک ها موظفند موارد فوق الذکر را در سامانه های اطلاعاتی و عملیاتی مربوطه آن مؤسسه اعتباری اجرا کنند و بر اساس مفاد بخشنامه شماره ۹۶/۵/۱۶۹۱۵۳ مورخ ۱۶/۵/۱۳۹۶ موارد به کلیه واحدهای ذیربط آن بانک ابلاغ شده و حسن اجرای آن باید به دقت مورد رصد قرار گیرد.
گفتگو در مورد این post