به گزارش اختاز 100 به نقل از ایسنا، درباره شکل گیری این رسم بحث های مختلفی مطرح است اما همگان قبول دارند که آغاز چنین مراسمی در ایران باستان است. در توضیح این موضوع منیژه مشیری در مقاله «نوروز و نگاهی کهن به سفره هفت سین» آورده است: «زرتشت برای گسترش توحید مردم را به پرستش اهورامزدا فراخواند و از میان خدایان متعددی که مردم به آن ایمان داشتند، او را فراخواند. 6 فرشته را برگزید و آنها را دستیاران اهورامزدا در امور دنیوی معرفی کرد که “هفت جاویدان مقدس” را تشکیل می دهند.
بر این اساس مشخص می شود که شکل گیری سنتی به نام سفره هفت سین صرفا برای زیبایی نبوده و فلسفه قدسی در آن وجود داشته است. مردم ایران باستان با چیدن سفره هفت سین نوعی مراسم آیینی برای هفت جاویدان مقدس یا «هفت امشاسپندان» انجام می دادند و آنچه بر سفره می گذاشتند نمادی از این امشاسپندان بود.
بهمن، اردیبهشت، شهریور، اسفند، خرداد و مرداد 6 امشاسپندی هستند که در کنار اهورا مزدا فعالیت می کنند. نماد بهمن حیوانات مفیدی مانند آبزیان، پرندگان و گاو است. نماد اردیبهشت آتش شمع یا شعله شمع، نماد شهریور سکه و فلز، نماد اسفند خاک بکر و پاک، نماد خرداد آب و نماد مرداد هر نوعی گل و گیاه بر این اساس آنچه امروز به عنوان سفره هفت سین می شناسیم با آنچه در ابتدا وجود داشت متفاوت است. اما دلیل این تغییرات چیست؟
با توجه به اینکه ایران در طول زمان از هجمه های اقوام مختلف دور نمانده است، وقوع تغییراتی در هفت سین به همین امر مربوط می شود. در عین حال به نظر می رسد که مردم برای حفظ این آیین کهن تصمیم گرفتند به جای کلمه ی کوتاه این «هفت سپند» از «هفت سین» استفاده کنند. این تصمیم نشان می دهد که پس از اتفاقات مختلف، با توجه به شرایط فرهنگی، مذهبی، اقتصادی و… افراد سفره هفت سین را یا کم و زیاد کرده اند. همچنین در برخی از نقاط کشور حتی تنظیمات جدول بر اساس «هفت شین» یا «هفت میم» وجود دارد.
سفره هفت سین این روزها مطالب متفاوتی دارد که گاهی بر سر بودن یا نبودن آن بحث می شود. سیر، سیب، سکه، سماق، سنجد، سمنو و سبز; ستون های جدانشدنی سفره هفت سین، در کنار قرآن، آینه و شمعدان است. سنجد نشانه ورود به سرزمین خرد و دعوت به خرد، سیب نماد تندرستی و تندرستی، سبز نشانه ایثار و نشاط، سمنو نشانه قدرت و مبارزه با ضعف، سیر نمادی از خویشتن داری و قناعت، سرکه نماد پذیرش ناملایمات و سماق نماد بردباری است.
اما برخی از مردم دانه اسپند، چند دانه برنج، خوشه گندم، ماهی قرمز، تخم مرغ رنگی، نان سنگی، ساعت و گل سنبل را روی سفره می گذارند. اگرچه برخی افزودن اقلامی غیر از هفت عنصر اصلی سفره هفت سین را نوعی تهاجم فرهنگی می دانند و معتقدند آیین های نوروزی دستخوش تغییراتی شده است; آنطور که هوشنگ جاوید – پژوهشگر تاکید می کند: ورود ماهی قرمز به سفره نوروزی به دوره قاجار برمی گردد، حضور ماهی قرمز در سفره نوروز سابقه دیرینه ای ندارد، اگر از هموطنان زرتشتی بپرسید، هیچ کدام از آنها نمی گذارند. ماهی قرمز سر سفره هفت سین.
در این بین عده ای از هفت سین قرآنی در کنار سفره هفت سین ایرانی استفاده می کنند. به این ترتیب که 7 آیه قرآن کریم که با «سین» شروع می شود با زعفران روی کاسه ای می نویسند و پس از تحویل سال کمی آب یا آب باران به آن اضافه می کنند و به نیت می نوشند. سلامت
اما علیرغم تغییراتی که از ایران باستان در چیدمان سفره هفت سین رخ داده است، اما اصل وجود این سفره مورد تردید قرار نگرفته و همچنان در شلوغی و شلوغی روزهای پایانی سال بسیاری از مردم انجام این رسم را واجب می دانند و با وجود همه مشغله ها به دنبال سبزی یا خرید سبزه، تهیه تخمه و … هستند.
پی نوشت: در بخشی از این گزارش از اطلاعات «کلک» و کتاب «نوروز و فلسفه هفت سین نوشته محمدعلی دادخواه» استفاده شده است.
گفتگو در مورد این post