اگرچه فیس بوک سال هاست که وجود دارد، اما این پلتفرم و سایر شبکه ها و رسانه های اجتماعی همچنان در کانون توجه قرار دارند و درآمد بالایی دارند. متا، شرکت مادر فیس بوک، اینستاگرام و واتس اپ، دارای برچسب قیمتی ۱.۲ تریلیون دلاری است و همچنین ۴۰.۱۱ میلیارد دلار درآمد در سه ماهه آخر سال گذشته گزارش کرده است. اما چندی پیش، مارک زاکربرگ، موسس این شبکه اجتماعی، به دلیل انتشار محتوای مضر در پلتفرم هایش مورد انتقاد شدید سناتورهای آمریکایی قرار گرفت. تا جایی که شخصاً در دادگاه از قربانیان و خانواده هایشان عذرخواهی کرد. با وجود انتقادات، شبکه های اجتماعی دستخوش تغییرات اساسی شده اند که کمتر مورد توجه قرار می گیرد.
چیزی که رسانه های اجتماعی را به محیطی جذاب برای کاربران تبدیل کرد، ترکیب تعاملات شخصی با ارتباطات جمعی بود. اما الان اینطور نیست و شبکه های اجتماعی بیشتر به تماشای چند ویدیو و ارتباط با افراد دیگر از طریق ارسال پیام محدود شده اند. این تغییرات پیامدهایی برای کاربران، پلتفرم ها و جوامع هدف آنها خواهد داشت.
در حال حاضر فیسبوک بیش از ۳ میلیارد کاربر دارد و تمام شبکه های اجتماعی نیمی از استفاده روزانه کاربران از گوشی هایشان را تشکیل می دهند. از سال ۲۰۲۰، مخاطبان در این پلتفرم‌ها ۴۰ درصد زمان بیشتری را در رسانه‌های اجتماعی صرف می‌کنند و علاوه بر سرگرمی، در بحث‌های سیاسی (مانند کلاب‌هاوس) و مکالمات آنلاین نیز شرکت می‌کنند. با این تفاسیر به این نتیجه می رسیم که شبکه های اجتماعی نحوه تجربه مردم از اینترنت را شکل می دهند.
نگاهی به وضعیت فعلی شبکه های اجتماعی
اکنون پلتفرم هایی مانند فیس بوک با الگوبرداری از برخی سیاست های تیک توک، به جای گسترش ارتباطات اجتماعی افراد، نمایش کلیپ های ویدئویی را در اولویت قرار می دهند که توسط هوش مصنوعی بر اساس عادات تماشای فردی کاربران تنظیم می شوند. از سوی دیگر، تمایل کاربران به تولید محتوا و آپلود پست در حساب های شخصی خود کاهش یافته است، به عنوان مثال تعداد آمریکایی هایی که لحظات خوب خود را از طریق پست به اشتراک گذاشته اند، از سال ۲۰۲۰ با ۱۲ درصد کاهش به ۲۸ درصد رسیده است. همین موضوع باعث شده تا شاهد محدود شدن بحث و گفتگوی کاربران به کانال های ارتباطی بسته مانند واتس اپ و تلگرام باشیم.
شفافیت و امنیت داده ها یکی دیگر از مسائل مهم در دنیای مجازی کنونی است. پلتفرم X که قبلاً توییتر نامیده می‌شد، علیرغم اعلام اشتراک‌گذاری برخی کدها، دسترسی به بسیاری از داده‌های مربوط به پست‌ها را محدود کرده است. همچنین اکثر چت ها و گروه های خصوصی کاربران در پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی کاملا رمزگذاری شده است.
این رویداد پیامدهای متفاوتی دارد. به عنوان مثال فعالان سیاسی حاضر در این تریبون ها باید در نوع بیان و لحن پیام های خود دقت بیشتری داشته باشند و از سوی دیگر نوجوانان با چت های خصوصی رمزگذاری شده از امنیت روانی بیشتری برخوردار خواهند شد. اما باید در نظر داشت که کانال های پیام رسان ها (مانند تلگرام و واتس اپ) به دلیل نظارت کمتر موسسات بر آنها، می توانند بستر مناسبی برای انتشار اخبار کذب و اقدامات غیرقانونی باشند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۹، در جریان ایران تحلیلات ملی هند، برخی از سیاستمداران این کشور از واتس اپ برای انتشار اطلاعات نادرست استفاده کردند، در حالی که انجام این کار در پلتفرم های گسترده تر مانند فیس بوک، اگر نگوییم غیرممکن، دشوارتر بود.
شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک و اینستاگرام از الگوریتم های مبتنی بر رفتار برای نمایش پست های خارج از محدوده جغرافیایی شما استفاده می کنند و با جمع آوری محتوای مورد علاقه شما از مناطق دیگر، بهترین ایده ها را در معرض دید عموم قرار می دهند و شما را قادر به ایجاد آنها می کنند. برخلاف پلتفرم های مجازی که سعی در افزایش تعامل کاربران با یکدیگر دارند، پیام رسان ها محتوا را به ترتیب زمانی نمایش می دهند. در نتیجه خلاقیت و هیجان مورد نیاز برای تولید محتوا در چنین پلتفرم هایی کاهش می یابد.
آیا امکان بهبود وضعیت وجود دارد؟
برخی از افراد بر این باورند که با مدیریت بهتر، امکانات هوشمندتر یا ارائه نسخه بهینه تر، می توان کاستی های شبکه های اجتماعی را برطرف کرد. اگرچه موارد ذکر شده قابلیت بهبود وضعیت موجود را دارد، اما مشکلات مطرح شده نشان می دهد که معایب شبکه های اجتماعی ناشی از ارتباطات انسانی و خواسته های آنهاست.
در عصر پویایی کنونی که شبکه‌های اجتماعی در حال تغییر هستند، سازگاری اپراتورها و کاربران پلتفرم‌ها با چالش‌های جدید ضروری است و استفاده از مدل‌های سنتی منجر به زوال و شکست آنها می‌شود. در نتیجه این شبکه ها می توانند با تغییر سبک و ارائه محتوای خود جایگاه خود را به عنوان محبوب ترین بستر اجتماعی در بین کاربران حفظ کنند. در غیر این صورت این پیام رسان ها هستند که گوی رقابت را می ربایند و با افزودن امکانات و سرگرمی های مورد پسند مخاطب، طیف متنوعی از افراد را به خود جذب می کنند.
منبع: دیجیاتو
گفتگو در مورد این post