آیا پیوند سودآور خاصی در راه است؟

به گزارش اختاز 100، مرتضی عزتی – استاد دانشگاه تربیت مدرس – در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به سیاست های پولی بانک مرکزی و دولت در سال 1402، اظهار کرد: برخی از سیاست های کلی کاهش نقدینگی از سال گذشته اجرا شد. که به طور موقت قیمت ها را کنترل می کند، اما تاثیر زیادی بر حجم سرمایه گذاری ها گذاشته و میزان سرمایه گذاری را کاهش می دهد که باعث افت تولید می شود.

وی ادامه داد: کاهش نقدینگی باعث می شود بانک ها نتوانند به واحدها و بنگاه های تولیدی تسهیلات بدهند و متعاقباً بنگاه های تولیدی نتوانند سرمایه گذاری مناسبی انجام دهند. همچنین در بخش کاهش حجم نقدینگی، این سیاست بیشتر برای بانک های خصوصی اعمال شد و تا حدودی بانک های دولتی از این سیاست در امان ماندند.

بیش از مهار تورم، نیاز به افزایش سرمایه گذاری داریم

این استاد دانشگاه با بیان اینکه جذب سرمایه گذار مهمتر از سیاست های کاهش تورم است، خاطرنشان کرد: مبنای کاهش نقدینگی می تواند در مقاطعی بر تورم تأثیر بگذارد، اما کاهش نقدینگی همواره بر حوزه سرمایه گذاری به ویژه سطح تقاضا تأثیر منفی می گذارد. و همچنین سرمایه گذاری برای تولید را به همراه دارد که می تواند باعث کاهش سرمایه گذاری خالص شود و بحران سرمایه گذاری را بیش از گذشته افزایش دهد و وضعیت تولید را در آینده کاهش دهد.

عزتی اضافه کرد: بنابراین در شرایط فعلی بیش از آنکه به کاهش تورم نیاز داشته باشیم، نیازمند افزایش میزان سرمایه گذاری هستیم. اما بانک مرکزی مسئول حفظ ارزش پول است و مسئولیتی در قبال حفظ و افزایش میزان سرمایه گذاری ندارد.

اصلاح عدم تعادل بانک ها باید عادلانه انجام شود

وی با اشاره به لزوم ایجاد شرایط برابر برای اصلاح عدم تعادل بانک ها گفت: در بحث رفع بی تعادلی بانک ها آنچه مشهود است این است که دولت فشار زیادی به بانک های دولتی وارد نکرده و این فشار بیشتر بوده است. در بانک های خصوصی نسبت به خود عدم تعادل. درست است و در بحث ناهماهنگی نیاز به برخورد مساوی است. زیرا این مشکل در دراز مدت ناکارآمدی بانک های دولتی را افزایش می دهد. اما بانک های دولتی نرخ سود کمتری را ارائه می دهند که می تواند برای بانک های خصوصی مثبت باشد تا با ارائه سود بیشتر، سرمایه سپرده خود را افزایش دهند و سرمایه سپرده در بانک های خصوصی بیشتر است.

این کارشناس اقتصادی افزود: از آنجایی که در بانک های خصوصی اکثر مدیران سهامدار هستند و سیستم مدیریت، نظارت و حسابداری بهتری نسبت به بانک های دولتی وجود دارد، بانک های خصوصی باید قدرت بیشتری داشته باشند، زیرا در این بانک ها امکان رانت کمتری وجود دارد. .

انتشار اوراق سپرده 30 درصدی منطقی نبود

عزتی با اشاره به سیاست بانک مرکزی مبنی بر انتشار اوراق سپرده 30 درصدی گفت: بانک مرکزی مرکز مبادلات طلا و ارز را برای کنترل نرخ ارز و طلا ایجاد کرد. اما نرخ ارز آزاد زمانی کنترل می شود که عرضه بیشتر از تقاضا در بازار آزاد باشد. با توجه به میزان فرار سرمایه در کشور، عرضه ارز نمی تواند بیشتر از تقاضا باشد و به همین دلیل نرخ عرضه افزایش می یابد.

وی خاطرنشان کرد: با این حال بانک مرکزی تلاش های زیادی برای کنترل نرخ ارز انجام داده که تا حدودی موثر بوده است، به عنوان مثال گواهی سپرده 30 درصدی را صادر کرد تا هم نقدینگی و هم نرخ ارز را کنترل کند. اما در بحث نقدینگی موفق نبود زیرا بیشتر پولی که به سمت سپرده ها و اوراق 30 درصدی رفت از محل سپرده های کوتاه مدت و همچنین با نرخ سود کمتر بود. این اقدام باعث شد تا نرخ تامین منابع بانک ها از 23 درصد به 30 درصد برسد و به عبارتی نرخ سود بانک ها افزایش یابد.

دلیل افزایش نرخ ارز در پایان سال

این استاد دانشگاه گفت: نرخ ارز در پایان سال به دلیل افزایش تقاضا به دلیل افزایش تسویه حساب های بانکی تجار و بازرگانان و افزایش حجم تراکنش ها روند صعودی دارد، زیرا با توجه به تعطیلات گسترده در ایام نوروز، بسیاری از مردم تمایل دارند معاملات خود را قبل از عید نوروز انجام دهند و افزایش تقاضای ارز برای سفرهای خارجی عاملی است که باعث افزایش تقاضا برای ارز و در نهایت افزایش نرخ ارز می شود.

عزتی تاکید کرد: واقعیت این است که در ماه های بهمن و اسفند هر سال اگر پتانسیل افزایش نرخ ارز وجود داشته باشد بدون شک نرخ ارز افزایش می یابد اما امسال با توجه به شرایط فعلی کشور پتانسیل افزایش نرخ ارز بالاتر بود و به همین دلیل است. همچنین نرخ ارز نسبت به پایان سال در سال های گذشته افزایش بیشتری داشته است.

انتشار اوراق با بهره بالا برای واحدهای تولیدی مضر است

وی با اشاره به تبعات منفی انتشار اوراق سپرده با بهره بالا گفت: گواهی سپرده 30 درصدی معایب دیگری نیز دارد. به عنوان مثال هزینه تامین مالی منابع بانک ها را افزایش می دهد و فشار هزینه بر بانک ها را افزایش می دهد. افزایش بهای تمام شده بانک ها باعث می شود آنها وام هایی با سود بالاتر ارائه دهند که این امر باعث کاهش سرمایه گذاری و تقاضای سرمایه گذاران می شود.

این استاد دانشگاه بیان کرد: بی شک سرمایه گذاران به ویژه واحدهای تولیدی کوچک قادر به بازپرداخت وام با سود 30 و 40 درصدی نیستند و در شرایط فعلی که هزینه های ناکارآمدی و فشار اقتصادی بر واحدهای تولیدی کوچک و کوچک تحمیل می شود. آنها نمی توانند تامین مالی خود را از طریق بانک انجام دهند و در این شرایط فقط شرکت های واسطه و به اصطلاح سفته بازان می توانند از این وام ها استفاده کنند که باعث می شود منابع بانکی از بخش تولید جدا شده و به سمت شرکت های مالی و واسطه ای برود. پیامدهای این موضوع در بخش تولید در آینده به مراتب زیانبارتر و فاجعه بارتر از پیامدهای مثبت آن است.

لزوم انتشار اوراق ویژه بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی

عزتی با بیان اینکه بانک مرکزی می تواند برای کنترل نقدینگی اوراق ویژه منتشر کند، گفت: بانک مرکزی باید اوراق خود را منتشر کند و شرایط را برای عملیات بازار آزاد در کشور ایجاد کند. یعنی اوراق خاصی که فقط متعلق به بانک مرکزی است منتشر شود و در شرایط خاص در صورت لزوم آنها را بفروشد و پول را در اختیار خود نگه دارد تا بتواند حجم پول و نقدینگی را کنترل کند.

وی افزود: در این شرایط پول اوراق در خزانه بانک مرکزی نگهداری می شود و ایجاد نقدینگی به خوبی کنترل می شود. برخلاف اوراق قرضه دولتی که دولت می فروشد و پول خود را خرج می کند، در این نوع اوراق، بانک مرکزی سرمایه فروخته شده را نگه می دارد و می تواند بر ایجاد نقدینگی کنترل داشته باشد.

این استاد دانشگاه گفت: حتی اگر مقدار و حجم کمی از این نوع اوراق خاص منتشر شود، تأثیر مطلوب آن در ایجاد نقدینگی بیشتر از سایر اوراق است. اما این سیاست اثر بلندمدتی ندارد و می تواند در شرایط خاصی جریان نقدی را کنترل کرده و به طور موقت نرخ ارز را تثبیت کرده و از افزایش آن جلوگیری کند. البته باید توجه داشت که در شرایط تحریم تاثیر این سیاست ها کمتر از اثر واقعی و ایده آل است و در شرایط تحریم نمی توان انتظار زیادی داشت که سیاست ها تاثیر کاملا مطلوبی داشته باشد.

لزوم جلوگیری از فرار سرمایه و نیروی انسانی

عزتی گفت: متاسفانه درک درستی از فرار نیروی انسانی وجود ندارد و برخی به اشتباه از آن به عنوان صادرات نیروی انسانی یاد می کنند. اگر این تعابیر از فرار سرمایه و فرار نیروی انسانی وجود داشته باشد، بدون شک نمی توان به اقتصاد و مشکلات اقتصادی پی برد و راهکار مناسبی برای آن تجویز کرد.

وی افزود: ادامه این وضعیت باعث تداوم سیاست های غلط می شود و ارائه برخی آمارهای نادرست نمی تواند واقعیت مشکلات اقتصادی را به گونه ای دیگر نشان دهد. بی شک رفاه اقتصادی مردم در شرایط بازار قابل مشاهده است و ارائه برخی آمارها نمی تواند شرایط اقتصادی و بازار را مساعدتر از واقعیت نشان دهد.

مالیات بر بخش تولید را در شرایط رکود افزایش ندهید

این کارشناس اقتصادی به سیاست اخذ مالیات از تولیدکنندگان در شرایط رکود و تورمی اشاره کرد و گفت: در شرایطی که حوزه تولید در رکود است و با توجه به شرایط تورمی بازار شاهد رکود هستیم، مالیات تولیدکنندگان نباید پرداخت شود. افزایش یابد و بدون شک دولت باید به جای افزایش مالیات در شرایط رکودی که تقاضا کم بود، مالیات واحدهای تولیدی را تا رفع رکود کاهش دهد. زیرا با افزایش نرخ مالیات، فشار بر تولیدکننده و در نهایت مصرف کننده بیشتر می شود.

عزتی در پایان هشدار داد: افزایش مالیات در شرایط تورمی می تواند رکود اقتصادی را افزایش دهد و در این شرایط سرمایه گذاری کمتری در بخش تولید انجام می شود و باید نحوه سیاست گذاری به سمتی پیش برود که در شرایط تورمی مانع از ایجاد رکود شود. رشد رکود و کاهش سرمایه گذاری

انتهای پیام