سه کشور اول منطقه مصر، ایران و ترکیه از نظر جمعیت و مساحت نقش غالبی دارند
وی افزود: بزرگترین کشور منطقه سودان است اما مناطق وسیعی از آن بیابان است. بعد از الجزایر، عربستان و لیبی قرار دارند که بیابان های وسیعی نیز دارند.
بعد از اینها ایران، مصر و ترکیه هستند. در واقع سه کشور اول منطقه یعنی مصر، ایران و ترکیه از نظر جمعیت و مساحت حرف اول را می زنند. مصر، ایران و ترکیه همواره جمعیت غالب منطقه را داشته اند. چشم انداز جمعیت آینده منطقه تغییر چندانی نشان نمی دهد و نرخ باروری از سال 1990 تا 2019 برای همه کشورها کاهش یافته است.
کاهش نرخ باروری در ایران نسبت به میانگین منطقه ای
این اقتصاددان با بیان اینکه نرخ باروری در ایران در سال 90 در وسط لیست بود و سپس به انتهای لیست رسید، گفت: نرخ باروری در ایران پایین است و نسبت به درآمد ما پایین است و هستیم. در انتهای لیست کل منطقه با نرخ باروری نسبتاً بالا به عنوان منطقه ما شناخته می شود، به جز چند کشور که ایران یکی از آنهاست.
ایران نسبت به درآمدش نرخ باروری پایینی دارد
عباسی ضمن بررسی و مقایسه ارقام مربوط به «نرخ باروری در درآمد سرانه 2019» با «برابری قدرت خرید» در میان کشورهایی که آمار آنها توسط بانک مرکزی منتشر شده است، افزود: ایران نسبت به درآمد خود از نرخ باروری پایینی برخوردار است. معمولاً در درآمدهای بالاتر شاهد کاهش نرخ باروری هستیم. ساختار اقتصادی کشورهای پردرآمد در منطقه خاورمیانه با کشورهای پردرآمد مثلاً اروپا متفاوت است. در نتیجه می توان به نرخ باروری بالا در منطقه دست یافت، اما در اروپا نمی توان به این نرخ دست یافت.
وی ادامه داد: مقایسه ایران با کشورهای هم سطح درآمد نشان می دهد که ایران از نرخ باروری پایینی برخوردار است. این موضوع در درازمدت مشکلاتی را به همراه خواهد داشت و به هر دلیلی به نظر می رسد راهکارهایی که تاکنون ارائه شده موثر واقع نشده است. نمودارهای مقایسه ای نشان می دهد که باید به این موضوع فکر کرد و راه حل های معقولی ارائه کرد.
سهم جمعیت جوان در ایران و همه کشورهای منطقه رو به کاهش است
این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید رفتار خانوارها به صورت درون زا تحت تأثیر قرار گیرد و اشتباهاتی که برخی کشورها در تلاش برای افزایش جمعیت مرتکب شدند در ایران تکرار نشود، تصریح کرد: کاهش درصد جمعیت بالای 65 سال در ایران و در کل منطقه رو به افزایش است.
افزایش سنوات زندگی و کاهش باروری در این موضوع موثر بوده و این جمعیت در سال های آینده در کل منطقه و ایران بیشتر خواهد شد. این جمعیت تقاضای متفاوتی نسبت به جمعیت جوان دارد که باید پیش بینی شود.
تولید ناخالص داخلی ترکیه بیش از دو برابر ایران است
عباسی به ناکارآمدی مدیریت در صندوق های بازنشستگی اشاره کرد و گفت: تولید ناخالص داخلی و وسعت اقتصاد کشورها نشان می دهد که ترکیه اولین کشور در این منطقه، عربستان دومین کشور و ایران سومین کشور است. فاصله ایران و ترکیه در حال افزایش است. ترکیه در 20 سال گذشته رشد بیشتری داشته است.
در سال 2010 تولید ناخالص داخلی ایران 400، عربستان سعودی 500 و ترکیه 600 است که این ارقام در سال 2019 برای ایران به 400 و برای عربستان به 700 می رسد. در همین سال تولید ناخالص داخلی ترکیه بیش از دو برابر ایران است و رقم 900 را نشان می دهد و در عین حال شاهد نزدیک شدن تولید ناخالص داخلی امارات به ایران هستیم.
در سال 1979 یک دلار در ایران بسیار ارزشمندتر بود
به گزارش جماران، وی با بیان اینکه اقتصاد ایران توانایی تولید 400 میلیارد دلار را دارد، افزود: شاخص رفاه رفاه کل جامعه نیست. وقتی سطح رفاه را در نظر بگیریم، در سال 1998 که 400 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی بر اساس قیمت دلار داشتیم، دو سال بعد تقریباً 3 برابر نرخ برابری قدرت خرید داریم.
در سال 1979 برای کسی که در ایران دلار داشت، یک دلار بسیار ارزشمندتر بود و با همین دلار می توانست 6.5 برابر بیشتر از کسی که در آمریکا رفاه می خرید، برای خود رفاه فراهم کند. در سال 89 این رقم 2.8 برابر می شود، یعنی دلار مثل قبل ارزش ندارد. این در رفتار خانواده ها مشهود بوده است.
ثبات نرخ اسمی ارز باعث کاهش ارزش دلار شده است
این عضو گروه اقتصاد دانشگاه مریلند تصریح کرد: در سال 1358 که عضو هیئت علمی موسسه عالی برنامه ریزی در ایران بودم، خرید کالاهای خارجی کار آسانی نبود. سال 1368 که به ایران برگشتم دیدم همه در ایران یک سری کالای خارجی دارند. در واقع نرخ اسمی ثابت این شرایط را ایجاد کرده بود.
کشورهای نفتی منطقه اقتصاد خود را متنوع کرده اند
عباسی با بیان اینکه طبق تعریف «رانت» تفاوت قیمت و هزینه است، به رانت نفت و گاز در کشورهایی که این منابع را دارند اشاره کرد و ادامه داد: کشورهای نفت خیز رانت بالایی دارند و رانت ایران رو به افزایش بوده است. به طور متوسط. قطر در سال 1990، بیش از نیمی از درآمد تولید ناخالص داخلی خود را از اجاره نفت و گاز تامین می کرد.
این رقم در سال 2019 به 46 درصد، سپس 32 درصد و 22 درصد رسیده است. در واقع آنها اقتصاد خود را متنوع کرده اند. اقتصاد کشورهای نفت خیز به سمت کمتر شدن نفت و گاز پیش می رود اما اقتصاد ایران این کار را انجام نداده و رانت نفت و گاز همچنان نقش زیادی در آن دارد.
از سال 2019، ما با کاهش تولید ناخالص داخلی سرانه مواجه هستیم
وی به ارقام شاخص های رونق اقتصادی اشاره و با تاکید بر اینکه مهم ترین شاخص رونق اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی است، گفت: از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی همیشه در سطح متوسط دنیا بوده ایم.
ما کشوری با درآمد متوسط هستیم. در درآمد سرانه سال 1990 کمی کمتر از میانگین جهانی و در سال 200 کمی بیشتر از میانگین جهانی بودیم. در سال 2010 در این شاخص، کم و بیش از رونق بیشتری نسبت به سایر نقاط جهان داریم. در سال ۲۰۱۹ دوباره به این شاخص بازگشته ایم و کمی از دنیا فاصله گرفته ایم. کشورهای نفت خیز همیشه در صدر جدول بوده اند.
ترکیه بیش از دو برابر ایران به رونق رسیده است
به گفته عباسی؛ کشوری که با توجه به بزرگی اقتصاد می توانیم شرایط خود را با آن مقایسه کنیم ترکیه است که در سال 90 از نظر سرانه رونق حدود 30 درصد از ما بزرگتر بود.
سال 2000 و 2010 تقریباً به همین میزان بود. اما ایران در سال 2019 رو به کاهش است و در حالی که ما عدد 14 هزار را به ثبت رسانده ایم، ترکیه به عدد 28 هزار رسیده است که رونق دو برابر ایران را نشان می دهد. این نابرابری در دهه 2000 شروع شد و با عقب افتادن رشد اقتصادی در دهه 90 ادامه یافت و این شکاف را ایجاد کرد.
گفتگو در مورد این post