به گزارش بازار، اقدام تلافی جویانه شنبه گذشته که اولین حمله مستقیم ایران به اسرائیل بود، تحقیقات آمریکا در مورد اهرم فشار احتمالی چین در خاورمیانه را تشدید کرده است. چین برای مدت طولانی بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است و مقامات ارشد آمریکایی، از جمله شخص رئیس جمهور، علناً چین را برای کمک به مهار ایران تحت فشار قرار داده اند، به ویژه پس از تشدید حملات حوثی ها به کشتی های بین المللی در دریای سرخ.
جان آلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی گفت: چین حدود یک سوم تجارت ایران را به خود اختصاص داده و این کشور حافظ مهم منافع ایران در شورای امنیت محسوب می شود. این تحلیلگر مسائل منطقه: به نظر من چین تنها کشوری است که بالاترین سطح نفوذ را بر ایران دارد، البته اگر بخواهد.
با ادامه افزایش تنش ها بین ایران و اسرائیل، قانونگذاران آمریکایی فشارها را افزایش می دهند. اعضای مجلس نمایندگان آمریکا روز دوشنبه قانون تحریم های انرژی ایران و چین را تصویب کردند که هدف آن هدف قرار دادن شرکت های چینی خریدار نفت ایران است. این طرح اکنون باید به سنا برود.
جاش گاتیمر، نماینده جمهوریخواه، روز دوشنبه گفت: «در حال حاضر، ایران از تجارت نفت خود با چین برای درآمد روزانه 150 میلیون دلار استفاده می کند… چین روزانه میلیون ها بشکه نفت از ایران وارد می کند. و دولت این کشور را تداوم می بخشد و منابع مالی حیاتی را برای ادامه اقدامات هرج و مرج ایران از جمله توسعه برنامه های موشکی و هسته ای فراهم می کند.
اما علیرغم اینکه آمریکا امیدوار است چین را متقاعد کند تا ایران را از اقدامات خود منصرف کند، برخی کارشناسان هشدار می دهند که موضوع به این سادگی نیست. تنها چند کشور روابط گسترده ای به اندازه روابط اقتصادی چین با تهران دارند. چین بیش از یک دهه است که بزرگترین شریک تجاری ایران بوده و روابط بلندمدت دو کشور عمدتاً مبتنی بر تجارت نفت است. شرکت های چینی بین سال های 2020 تا 2023 خرید نفت از ایران را بیش از 3 برابر افزایش داده اند و به بالاترین رقم در 10 سال گذشته رسیده اند.
پاتریشیا کیم، تحلیلگر مؤسسه بروکینگز، گفت: اگر رهبران چین تصمیم به اتخاذ رویکرد مداخله جویانه تری اتخاذ کنند، دشوار است که بگوییم تا چه حد می توانند تهران را مهار کنند.
به گفته ویلیام فیگوروآ، کارشناس روابط ایران و چین در دانشگاه گرونینگن هلند، اگرچه چین از نظر فروش و تجارت نفت اهرمی بر ایران دارد، اما استفاده از چنین اهرمی هم از نظر سیاسی و هم از نظر لجستیکی چالش برانگیز است. به عنوان مثال، این شرکت های پالایشگاهی چین هستند که بیشتر نفت ایران را به صورت غیرقانونی و در بازار سیاه خریداری می کنند، نه شرکت های دولتی. وی افزود: اعمال کنترل دولتی بر این پالایشگاه های خصوصی بسیار دشوار است و همین موضوع کنترل مستقیم خرید نفت چین از ایران را برای پکن چالش برانگیز می کند.
بخش عمده سرمایه گذاری چینی ها در ایران از طریق شرکت های خصوصی است و این موضوع نیز یکی از نکات آزاردهنده در روابط دو کشور است. فیگوئروآ گفت که چین “سرمایه گذاری کم سابقه ای” در ایران انجام داده است که باعث شکایت تهران شده و بر تمایل آنها برای تسلیم شدن در برابر فشار چین تأثیر می گذارد.
وی افزود: چین با علم به این وضعیت در کوتاه مدت از چه اهرم هایی علیه ایران استفاده می کند؟ سرمایه‌گذاری‌های کمی وجود دارد که چین می‌تواند تهدید کند که آنها را متوقف می‌کند و به تعهدات قبلی خود ادامه نمی‌دهد… بنابراین تعداد زیادی هویج و چوب وجود ندارد.»
ایران قبلاً تمایل خود را برای آزمایش بزرگترین مشتری خود نشان داده است. اریک اولاندر، سردبیر پروژه جنوبی چین، می‌گوید، برای مثال، در دسامبر گذشته، ایران محموله‌های نفتی را محدود کرد و قیمت‌ها را برای خریداران چینی افزایش داد و «نشان داد که روابط اقتصادی محدودیت‌هایی دارد». هلندر افزود: «این طرز فکر در واشنگتن وجود دارد که چون شما یک قدرت اقتصادی هستید، به این معنی است که شما قدرت سیاسی دارید… این با ایرانی ها کار نمی کند». ایرانی‌ها سال‌ها تحت تحریم هستند. آنها به دلیل ملاحظات اقتصادی قرار نیستند ملاحظات امنیتی ملی و سیاسی خود را مطابق میل چینی ها تغییر دهند.
در عین حال هیچ نشانه ای از موافقت چین با درخواست واشنگتن دیده نمی شود. چین در 6 ماه گذشته محتاطانه عمل کرده و سعی کرده جنگ اسرائیل و حماس را از حاشیه تماشا کند. چین از این درگیری برای نزدیک شدن به کشورهای جنوبی استفاده کرده است. حتی زمانی که پکن لب به صحبت گشود، از جمله زمانی که از ایران خواست حملات حوثی ها در دریای سرخ را مهار کند، تنها بر کاهش آسیب به منافع خود تمرکز کرده است.
واشنگتن و پکن در مورد رویارویی گسترده در خاورمیانه دیدگاه های کاملا متفاوتی دارند. پس از حمله هفته گذشته ایران به اسرائیل، ظاهراً پکن در کنار تهران ایستاد و اعلام کرد که آماده «پیشبرد عملا همکاری» با ایران است و «چین به شدت با حمله به سفارت ایران در سوریه مخالف و محکوم می‌کند». پکن معتقد است که این حمله نقض جدی و غیرقابل قبول قوانین بین‌المللی بوده است.» سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز واکنش ایران را یک اقدام دفاعی مشروع توصیف کرد.
یون سون، مدیر برنامه چین در مرکز استیمسون، گفت: «این غیرقابل قبول است که چین به سفارت کشور دیگری حمله کند… بنابراین قبل از اینکه جامعه بین‌المللی درباره چگونگی توقف ایران صحبت کند، من فکر می‌کنم سوال متقابل چین این است که خب. چگونه اسرائیل را متوقف کنیم؟
به طور کلی، پکن چندان علاقه ای به دخالت در این زمینه و تسلیم شدن در برابر فشارهای واشنگتن ندارد.
گفتگو در مورد این post